Kütlesel kırınım
Science’ta bugün yayınlanan yeni bir çalışmada araştırmacılar zor bir iş başardılar: Albert Einstein’ın hem haklı, hem de haksız olduğunu ispat ettiler. Bilim insanları Einstein’ın teorilerinden birini doğrulayarak, kendisinin dahi imkan dahilinde olacağından emin olamayacağı bir şeyi başardılar.
Çalışma, ‘gravitasyona (çekim gücüne) dayalı mikro-lensleme (kırma)’ olarak adlandırılan bir etki üzerinde yoğunlaşıyor. Teoriye göre yıldızlar gibi süper yoğunlukta objeler, yanlarından geçen ışığı bükebilirlerdi. Objenin çekimi temelde bir çeşit lens vazifesi görerek, geçmekte olan ışığın yönünü saptırır. Einstein bunu genel rölativite teorisinde ön görmüş, fakat bu etkiyi gözlemlemek oldukça özel parametreler dizisinin mükemmel bir şekilde sıralanmasını gerektirdiği için bunu hiçbir zaman gözlemleme imkanımızın olmayacağını düşünmüştü.
Fakat günümüz teknolojisi Einstein’ın bulunduğu zamana oranla çok daha iyi olduğu için söz konusu micro-lensleme etkileri artık tespit edilebiliyorlar.
NASA’nın Hubble Uzay Teleskobu’nu kullanan araştırmacılar bir beyaz cüce yıldızını gözlediler (hayatının son demlerini yaşayan yıldızdan arta kalan çekirdek). Bu yıldız, uzakta bulunan başka bir yıldızın önünden geçmekteydi. Bu esnada beyaz cücenin, diğer yıldızı kendi yolundan çıkarmaya çalıştığı gözlemlendi. Ama aslında bunu yapmıyordu. Beyaz cücenin çekim gücü, arkada bulunan yıldızın ışığını kırdığı için rotasından sapmış bir ışık gibi görünmesine yol açmıştı. Bu, Güneş haricinde diğer yıldızlarda bu etkinin gözlendiği ilk olay oldu
[irp posts=”14971″ name=”Siz siz olun, 2018’den önce Bluetooth cihaz almayın!”]
Bu teknik aynı zamanda astronomların kırma işlemine sebep olan yıldızın kütlesini ölçmelerine de imkan veriyor. Işık kırınımı yoğunluğu, bilim insanlarının objenin kütle ve çekim gücünü hesaplamalarını sağlıyor. Bu çalışmada bu etkiye dayanılarak beyaz cücenin kütlesi hesaplanabildi. Bu zamana kadar bunu başarmak mümkün olmuyordu.
