Minimum risk
Bir dahaki sefere retina ameliyatı olmak için bıçak altına yattığınızda bıçağı elinde tutan bir insan olmayabilir. Zira İngiltere’de Oxford Üniversitesi’nde geliştirilen ve ilk klinik testlerden geçen devrim niteliğindeki cerrahi sistem, bu zorlu operasyonları en titremeyen bir cerrahtan bile daha iyi yapabiliyor.
Retina ameliyatları retinaya erişmek için gözde çok küçük gözenekler açma yöntemine dayalıdırlar. Retina 10 mikron genişliğinde bir zardır ve ışığı elektrik sinyallerine çevirerek beynin yorumlamasını sağlar. Epiretinal membrane adı verilen, yaralanma ya da yaşlanmaya bağlı herhangi bir sebepten ötürü retina üzerinde çizilmeye dayalı olan sorunlarda cerrahın ellerindeki kan akışı dahi hassasiyetin bozulmasına yol açarak çok derinden kesmesine ve işleri daha da kötüleştirmesine sebep olabilir.
Fakat Oxford’un geliştirdiği Robotic Retinal Dissection Device (R2D2) isimli cihazda titreme olmadığı için, 10 mikrona kadar hassasiyetle hareket edebilir. Bu da insan cerrahların yapabildiklerinin yaklaşık 10 katına denk geliyor. Küçük bir bıçağı hastanın göz küresine milimetre genişliğindeki aralıklarda batırıyorsanız, bu hassasiyet çok büyük önem kazanır. Her ne kadar ameliyat yine bir cerrahın kontrolü altında gerçekleşiyor olsa da, cerrahın elinde bıçak değil, joystick olur.
Oxford ekibi R2D2’yi 2011 yılından beri geliştiriyor ve ilk başarılı deneysel işlemi geçtiğimiz Eylül ayında 70 yaşındaki bir rahip üzerinde gerçekleştirdi. Ekip o zamandan beri 11 başarılı ameliyat daha gerçekleştirdi.
Bununla birlikte bu operasyonlar bazı komplikasyonları da beraberinde getirdi. Pazartesi günü Baltimore’da düzenlenen ‘Görme ve Oftalmolojide Araştırma Derneği’nin yıllık toplantısında bulgularıyla ilgili bilgiler veren ekibe göre iki hastada küçük dereceli kanama (diğer adıyla mikro-hemorrhage – İç Kanama) yaşandı ve bir diğer hasta retinanın yırtılması ya da yerinden oynama riskini arttıran ‘retinal etkilenme’ durumu yaşadı. Yine de bu sonuçlar, beş iç kanama ve bir çift retinal etkilenmeye sebep olan kontrol grubundan daha iyiydi.
Bu ameliyat, robotların hassas göz ameliyatlarında dümeni ele aldığı ilk ameliyat değil. Bu yıl Ocak ayında Belçika’daki Leuven Üniversite Hastanelerindeki doktorlar, retinadaki bir damarın tıkanması sebebiyle körlüğe neden olabilecek bir ‘retinal damar tıkanıklığı’ vakasının tedavisi için robotik şırınga denemesini başarıyla gerçekleştirdiler. Bu tip bir durumun tedavisi, oldukça pahalı. Bir göz için 35.000 dolar ödenen bu tedavide cerrahlar ilacı gözün arkasında bulunan 0.1mm kalınlığındaki damara 10 dakika boyunca enjekte ederler.
Oxford’daki ekip R2D2’nin daha da iyisini yapabileceğine inanıyor. Ekibin amacı bir sonraki aşamada, örneğin retinal gen terapisinde kullanılan sıvıların göz arkasına enjeksiyonunda kullanılabilecek bir makineyi iğnelerle donatmak.
