Firma, küçük çapta uçuşları hedefliyor
Havacılıkla ilgili girişimci firma Rocket Lab, üç yıl süren yeni bir roket geliştirme çalışmasından sonra bitirmiş olduğu aracı, ilk uçuşunu gerçekleştirmek üzere Yeni Zelanda’daki fırlatma üssüne nakletti. Electron ismi verilen roket geçen yıl arazide test edildi fakat henüz hiç uzaya fırlatılmadı. Rocket Lab önümüzdeki birkaç ay süresince bir dizi deneme uçuşları gerçekleştirerek aracın, ticari müşterilerin yüklerini yörüngeye taşımaya hazır olup olmadığından emin olacak.
Falcon 9 ya da Atlas V gibi diğer tanınmış ticari roketlerle kıyaslandığında Electron’un oldukça küçük olduğunu görüyoruz. Uzunluğu 55 Feet ve Çapı yaklaşık 4 Feet civarında. Bunun sebebi, aracın özellikle küçük uyduları taşımak üzere tasarlanmış olması. Araç 330-550 pound arasındaki yükleri 300 mil’den fazla bir yörüngeye taşıma kapasitesine sahip. 50.000 pound’dan fazla bir yükü dünyanın en yakın yörüngesine taşıyabilen Falcon 9 ile kıyaslandığında göreceli olarak daha hafif bir miktar.
Electron özel olarak küçük uyduları çalıştırmak üzere tasarımlandı
Fakat Rocket Lab, SpaceX ya da United Launch Alliance gibi büyük rakiplerle yarışma derdinde değil. Firma sadece ‘Küçük uydu devrimi’ olarak adlandırılan konuda para kazanmayı hedefliyor. Burada amaç, mümkün olduğunca küçük çapta uzay denemeleri yapmak. Bilindiği üzere havacılık üreticileri ortalama bir otobüs boyunda bir uydu geliştirmek için yıllarını ve milyonlarca dolarlarını harcıyorlar.
Zaman içerisinde bin pound ağırlığında bir uyduyu uzaya taşıyacak esaslı bir roket ihtiyacı doğmaya başladı. Son yıllarda teknolojinin gelişmeye başlamasıyla firmalar uydularını minyatürize edebilmenin yollarını buldular ve böylece uzay test araçlarının boyutları neredeyse bir ayakkabı kutusu büyüklüğüne kadar düşürülecek oldu. Küçük uyduları üretmek daha az zaman ve para gerektirir. Ve boyut itibariyle uygun oldukları için tek bir rokette çok sayıda araç uzaya taşınabilir.
Bir çok havacılık firması küçük uydu yapımı ve çalıştırımı konularına odaklanmaya başladı. Küçük boyutlu uzay aracı üzerinde yoğunlaşan istek sebebiyle Rocket Lab son zamanlarda oldukça yüksek sayıda fırlatma talebi alır oldu. Rocket Lab kurucusu Peter Beck, “Müşterilerin ürüne yönelik talepleri doğa üstü bir hale geldi. Sanırım 2017 yılı ve birkaç yıl sonrası endüstri dünyası için tıka basa dolu geçecek. Bu bir çeşit vasiyet olmalı. Diğer yandan biz ise henüz aracın test uçuşunu gerçekleştiremedik. Ama artık zaman doluyor” dedi.
Rocket Lab’ın Electron’unu müşteriler için bu denli cazip kılan şey belki de tahmini fiyat aralığıdır. Firma, her bir uçuş için ortalama 4.9 milyon dolar civarında ücret talep edeceğini belirtti. Bu rakam, en düşük 62 milyon dolar uçuş ücreti talep eden Falcon 9 ile karşılaştırıldığında oldukça düşük bir seçenek olarak karşımıza çıkıyor.
Electron kendine özgü tasarım özellikleri taşıyor
Araçta ‘Rutherford Motorları’ olarak bilinen dokuz adet motor bulunuyor ve bu motorlar büyük oranda 3D baskılama yöntemi ile üretilmiş bulunuyorlar. Aynı zamanda kısmi olarak elektrikle çalışıyorlar. Turbo pompalarının çalıştırılması için bataryalar kullanılıyor.
Turbo pompalar aracın itici gücü sağlayan yakıtını motorlara akıtan anahtar özellikte bir donanım. Doğal olarak turbo pompalar bir gaz üretecinden güç alırlar. Gaz jeneratörünün olduğu yerde pompaların türbin bıçaklarını döndüren başka bir motora da ihtiyaç vardır.
Fakat Beck, bataryaların motorun mekanik karmaşasını azalttığını söylüyor. Beck, “Elektrikli turbo pompa yapma fikrine şu şekilde ulaştık : Motordaki masraflı ve karmaşık bölümün neresi olduğunu analiz ettik. Ve bunun her zaman için türbin mekaniğinde olduğunu gözlemledik. Elektrik turbo pompası döngüsü bize, bu oldukça karmaşık termodinamik sorunu ele alma imkanını veriyor. Bu şekilde bu sorunu yazılım ortamına taşıyabiliyoruz” dedi.
“Aracın fırlatılması ve altyapının hazırlanması için oldukça yoğun bir inşa süreci yaşadık” diyen Beck sözlerine, “Kendi aramızda herkesin yaptığı gibi bir roket yapabilmeyi istediğimize dair şakalaşıyoruz, çünkü o tip bir roket yapmak kolay olurdu. Normalde fırlatma rampasına çevrilip kullanılabilecek olan bir alt yapıyı inşa etmek zorunda kaldık” diyerek devam etti.
Amerika dışında gerçekleşen bütün fırlatma alanları devlet birimleri tarafından yönetilir. Rocket Lab, Yeni Zelanda’daki rampada fırlatma sitesinin, izleme tesislerinin ve fırlatma aracının kontrolünde olacak. Hedef, bütün bu araçları kullanarak haftada bir roket göndermek. Böylece firmanın müşterileri için uzaya daha sık erişim sağlanmış olacak.
Fakat ilk olarak Rocket Lab Electron’un test uçuşlarını gerçekleştirmeli. Firma üç test uçuşu gerçekleştirmeyi planlıyor. Bunlardan ilki önümüzdeki birkaç ay içerisinde gerçekleşecek. Açılış roketi ‘Bu bir Test’ olarak adlandırıldı ve uçuşla ilgili veri toplamak üzere yük olarak bilimsel enstrümanlar taşıyacak. Beck “Biz oldukça fazla test yapan bir firmayız. O bölgede yoğun çaba sarf ediyoruz” diyor.
Eğer üç deneme uçuşu da başarılı olursa, Rocket Lab müşterileriyle yaptığı anlaşmaların gereğini yerine getirmek üzere faaliyete başlayacak. Yapılacak işler arasında Planet ve Spire gibi küçük uydu operatörlerinin yanı sıra, NASA’nın işleri de bulunuyor. NASA, Rocket Lab’la 2015 yılında 6.95 milyon dolarlık bir kontrat imzalayarak küçük bir yükü dünyaya yakın bir yörüngeye göndermesi için anlaşmıştı. Rocket Lab bunlara ek olarak Moon Express isimli, ileri bir tarihte Ay’da maden kazıları yapmayı hedefleyen bir havacılık firması adına, küçük bir ‘ay karayolu’ göndermek üzere anlaşmaya vardı.
Moon Express’in CEO’su Bob Ruchards “Electron’un ilk test uçuşunu gerçekleştirmek üzere Mahia fırlatma üssüne ulaştığını görmeyi heyecanla bekliyoruz” dedi. “Electron’un bu ilk uçuşu Rocket Lab ve bütün ticari uzay endüstrisi için heyecan verici bir an olacak” diyerek sözlerine devam etti.
