Rahatsız etmeyecek kolonoskop modeli
Kimsenin tekerleği yeniden icad etmesi gerekmiyor ama kolonoskop ’un yeniden icadı, üzerinde vakit harcamaya değecek cinsten.
Colorado Boulder Üniversitesi’nde doçent doktor olan Mark Rentschler’ da bunlardan biri. O ve ekibi halihazırda kullanılmakta olan esnek kamera tüpü şeklindeki kolonoskop’un yerini alacak solucan robot üzerinde çalışıyorlar.
Rentschler “Yanlış anlamayın, geleneksel yöntemler gayet iyi çalışıyorlar fakat hasta için memnuniyet verici değiller. Temel olarak yapılan şey deforme olabilir bir tüp içerisinden bir sicim sokmak. Bu sicim sadece bir duvara denk geldiğinde eğilebilir bir yapıda. İşte rahatsızlığın kaynaklandığı nokta da burası” diyor.
Bu rahatsızlığı gidermek, sadece hasta memnuniyeti sağlamanın ötesinde bir şey. Kolon kanseri erken safhada teşhis edilirse, yaşamanız hemen hemen garantidir diyor Rentschler. Sorun şu ki insanlar kolonoskopi düşüncesinden o denli rahatsız oluyorlar ki, bu işlemi yaptırmaya yanaşmıyorlar.
Bu sorunun üstesinden gelmek için bilim insanları farklı kolonoskop tasarımları üzerinde çalışıyorlar. Hepsi de bir dereceye kadar bağımsız olarak çalışacak tipteler. Bazıları tırtıl yürüyüşünde, bazılarının tekerlekleri var, fakat Rentschler ve ekibi en iyi yaklaşımın vücut içerisindeki doğal hareketleri taklit etmek olacağını düşünmüşler. Bağırsakların yutma hareketlerini (Peristalsis) hareket biçimi olarak seçmelerinin sebebi de bu. Kasların kasılma ve serbest bırakılmasıyla oluşan bu hareket yiyeceğin bağırsakların iç kısmında hareket etmelerini sağlıyor. Aynı yöntem neden robotların hareket biçimi olarak da kullanılmasındı?
Rentschler’in robotundaki peristalsis ‘biçim-hafıza’ alaşımı (şeklini hatırlayan ve ısıtıldığında o şekle dönen bir materyal cinsi) kullanılarak yapılmış yaylarla simüle ediliyor. Metal küçük bir elektrik akımı ile ısıtılır ve dışa doğru genişler. Daha sonra bir fan ve robotun dışını kaplayan 3 boyutlu basılmış silikon kılıf, eski şekillerine dönmeleri için zorlayıcı doğal faktör olarak hareket eder. Rentschler “Bununla yol boyunca ilerleyebilir ve yönetimini sağlayabiliriz” diyor. “Sonra da sadece ucuna bir kamera yerleştireceğiz.”
Yeni robot bu ay başında 2017 IEEE Uluslararası Robotik ve Otomasyon Robotu (ICRA)’da sunulmuş. Henüz prototip aşamasında olan robota bazı geliştirmeler yapılması gerekiyor. Rentschler “Çapını biraz daha küçültmeliyiz. Diğer bir büyük sorun ise hızı” diyor. Şu an itibariyle ortalama bir kolonoskopi işlemi 30 dakika kadar sürüyor. Rentschler’in hedefi ise bunu 20 dakika çizgisine çekmek. “Yaklaştık sayılır ama hızımızı biraz daha arttırmak istiyoruz” diyor Rentschler.
