Gazetecilik deneyimi yaşamak için bir fırsat
Wikipedia’nın kurucularından Jimmy Wales kendine ait gazetecilik kuruluşuyla sahte haberlerle mücadele etmeyi düşünüyor. Wikitribune erişime açık olacak ve deneyimli gazetecileri istihdam etmek için ‘kitle fonlandırma (topluluğun mali desteğinin sağlandığı fonlandırma biçimi)’ yöntemini kullanacak. Aynı zamanda makaleleri yayına hazırlayabilecek, haberlerin doğruluk kontrollerini yapabilecek ve sitenin takip edeceği yeni başlıklar önerebilecek gönüllülerle de birlikte çalışma yapacaklar. Wales “Bu, profesyonel ve yerel habercilerin hikayeler gerçekleşirken birlikte eşit kişiler olarak yazacakları, olaylar gelişirken haberleri düzenleyecekleri, ve sürekli olarak olayların gerçekliklerinin kontrolünü yapan bir topluluk tarafından desteklenecekleri ilk çalışma şekli olacak” dedi.
Wikitribune’ün varlığı (ve başarısı), sitenin amacına ve ortaya koyduğu gazeteciliğe inananların yapacakları bağışlara bağlı olacak. Site örneğin İngiltere ve uluslararası politika gibi bilindik haber çıkışlarını içereceği gibi aynı zamanda bilim, teknoloji ve üyelerin seçtikleri uzman konuları da kapsayacak. Wales “Bitcoin topluluğunu örnek olarak alırsak; oldukça faal ve hırslı bir toplulukları var. Kendi alanlarında gerçekleşen bir çok haber var ve sanırım parayla bir gazeteci tutarak bitcoin/blockchain konusunda görevlendirebilmek oldukça hoşlarına gidecektir” dedi.
Wikitribune makaleleri detaylı kaynaklandırma ve orijinal kaynağa bağlantı verme, görüntülü ve sesli röportaj kayıtları gibi şeyleri de içerecek. Okuyucu gönderileri de aynı zamanda sitede yayınlanmadan önce tam zamanlı olarak çalışan bir editör tarafından onay almak durumunda kalacaklar. Wales bu iki mekanizmanın hem şeffaf ve hem de tutarlı haber kültürünü ortaya çıkaracağı gibi aynı zamanda raportörlerin uzmanlıklarını, haber toplama kapasitesini arttıracağı ve doğruluk kontrolü yapan topluluk tabanını genişleteceği beklentisi içerisinde. Bununla birlikte bu denli büyük bir topluluğu kontrol etmek oldukça maharet gerektirecek. Örneğin Reddit kullanıcıları 2013 yılında Boston Marathon bombacılarından birini yanlış şekilde tarif etmişlerdi.
Fakat Wales iyimser. Wikipedia’nın çalışacağından çok az kişi ümitliydi ve halihazırda site mükemmellikten uzak olmakla birlikte, büyük oranda yanlış haber sorunundan uzak durabiliyor. Beklenti, Wikipedia editörlerince üretilen benzer kültürün Wikitribune içerisinde de tomurcuklanması yönünde. Bu değerler kısmen sitenin işletme modelince destek görecek. Bu modele göre reklam desteği olmayacak ve böylece diğer siteleri beslerken okuyucu güvenini sarsan bir takım tıklama/yemleme hikayelerinden uzak kalınmış olacak.
Bir çok teknoloji firması ‘sahte haber’ salgınıyla baş etmek için uğraşı veriyorlar. YouTube İngiltere’de atölyeler açarak gençlere sahte haberleri nasıl tespit edebilecekleri konusunda eğitime tabi tutuyor. Google arama sonuçlarında ‘PolitiFact’ ve ‘Snopes’ gibi doğruluk kontrolü yapan siteleri daha belirgin bir şekilde gösteriyor. Facebook Almanya’da temel okuyuculara doğruluk kontrolüne dair ip uçları veren bir dizi tam sayfa gazete reklamı satın aldı.
Belli ki Wales, çözümün yeni, daha iyi desteklenen ve üretken bir şekilde organize olunmuş bir haber ortamında yattığını düşünüyor. Harvard Üniersitesi Nieman Journalism Lab direktörü ise bundan pek emin değil. BBC’ye verdiği demeçte “Eğer doğru bir şekilde yürütülebilirse bu platformu güvenilir olarak görecek bir düzine insan olacak fakat bir kısım insanlar ise haber doğrulaması yapmaktan uzak duracaklar” dedi.
