Cassini, Satürn’deki kariyerini bitiriyor.
Linda Spilker, Nasa Jet Çalıştırma Laboratuvarı’nda Cassini’nin proje bilim kadını olarak görev yapıyor. Yaptığı açıklamaya göre; bu bölümün ikinci yarısı olan, uzay aracının, Satürn ve halkaları arasında bulunan boşluğa dalışı görevinin, neredeyse başlıbaşına yeni bir görev gibi olacak.
Spilker, “ Şimdiye değin mümkün olmayan ölçümleri yapmamızı sağlayacak kadar yakınız Saturn’e” dedi.
1997’de çalışmalarına başlayan Cassini, Saturn ve çevresindeki parlak uyduların keşfi için gönderilmişti. Keşfin on yıldan fazla olan sürecinde Cassini, gaz bulutları ile kaplı bu devasa gezegene ve onu çevreleyen farklı dizilimlerdeki ay gezegenlerine benzeri görülmemiş bir bakış sağladı. Ve böylece bütün güneş sisteminin evrimine dair bir ışık tuttu.
Saturn çevresindeki bir çok aya benzer uydularla ilgili keşiflerinin arasında Cassini, aynı zamanda buzlu bir yüzeye sahip olan Enceladus’un yüzeyinin altında gerçekleşen sıcak su fışkırmalarını da açığa çıkardı. Bunlar, Enceladus’ta hayata dair suların mevcut olabileceğine dair bir işaretti. Bununla birlikte Titan isimli devasa büyüklükteki Ay üzerinde hidrokarbon gölleri ve metan gazının oyarak oluşturduğu kanyonları da ortaya çıkardı.
Proje mühendisleri Cassini’nin eğimini gezegenin ekvatoru doğrultusunda yükseltmek için yörüngesini kilitliyorlar. 30 Aralık ile 22 Nisan arasında uzay aracı henüz keşfedilmemiş olan Saturn’ün ana halkalarının dış kenarlarının görüntülerini çekmek üzere haftanın her günü derin dalışlar yaparak gezegenin kutupları üzerinde döngüsel gezintiler yapacak.
Nasa’nın Cassini isimli aracı gezegenin halkalarına oldukça yakın uçuşlar yaparak Saturn’deki destansı görevini sona erdirecek.
Bu devrimler bilim adamlarını, Voyager’ın 1980’lerdeki görevi esnasında ortaya çıkarılan, gezegenin kuzey kutbundaki altıgen şeklindeki garip sıcak su akıntısını daha iyi anlamalarına yardımcı olacak (Ve tabii gezegenin şeklini nasıl bu kadar uzun zaman korumayı başardığını). Bu gizeme ek olarak şunu belirtmek gerekir ki NASA’nın Juno profesi son zamanlarda Saturn’ün gaz-devi olan arkadaşı Jupiter’in kuzey kutbunda bu tip bir altıgenin yer almadığını ortaya koydu).
Spilker “ Bu sıcak su akıntısının bunca uzun süredir nasıl altı-köşeli olma özelliğini koruduğu ve bir ünite olarak dönmeye devam ettiği hala ilginç bir bulmaca olma özelliğini koruyor?”
20 adet dalış esnasında Cassini, halkaların orijinlerini ve evrimini daha iyi anlamamızı sağlamak için araç gereçlerini kullanarak gaz ve toz parçacıkları üzerinde çalışma yapacak. Ana halkaların bazıları uzay aracının ilk olarak gezegene ulaştığından bu yana görülmeyen ince detaylarıyla görülebilecek.
Spilker, “ halkalarla ilgili bir çok soru var” dedi. “Her bir halka, ve onlara önderlik eden Aylar, evrimlerine dair oldukça detaylı bir bakış sunabilir.”
Gizli bir ay parçacığının varlığına dair işaretler verdiği düşünülen pervane olarak adlandırılan küçük özelliklerle doldurulmuş A halkasını ele alalım. Bütünüyle şişmiş Aylar, halkalarına önderlik ederken dönmekte olan grupların arasında siyah çizgiler şeklinde görünen boşluklar oluştururlar. Bu pervaneler, küçük ve genç Ayların başlangıçta üzerinde bulundukları halkalar üzerinde nasıl iz bırakmaya başlamalarını açıklayabilmemize yardımcı olabilecek bir ipucu olabilir.
Fakat bu 20 adetlik devrim, “Harika Son Yörüngeleri’ne” açılan bir eylemler dizisi olacak. Nisan’da başlayacak olan 22 tur, uzay aracını gezegenin kalın bulut tabakalarına 1012 mil kadar yaklaştıracak. Cassini, Saturn ve buzlu halkaları arasındaki dar boşlukta tekrar tekrar seyahat ederek gezegenin ve halkalarının kütlesini ayrı ayrı ölçmeye yarayacak olan bir manevra geliştirmiş olacak.
Halkaların kütleleri hakkında bilgi sahibi olmak uzun zamandır cevaplanmamış olan bir sorunun cevaplanmasına yardımcı olacak:
Bu halkalar Saturn’e daha sonra eklenen halkalar mı, yoksa 4 milyon yıl önce güneş sisteminin doğuşu ile mi oluştular?
Cassini sessiz bir sonla görevine son vermeyecek. Araç, yakında bitecek olan kısıtlı yakıt rezervleri nedeniyle Saturn’e hassasiyetle çarptırılmalı. Bilim adamları bu düşüşün Enceladus ya da Titan gibi olası yerleşim imkanı olabilecek olan Aylara çarparak onları kirletmeyeceğine emin olmalılar.
Evet, 15 Eylül 2017 tarihinde Cassini son dalışını gerçekleştirecek ve gezegene dalış yapacak. Daha üst düzeydeki atmosferlerden ayrılarak yapacağı bu dalış esnasında bütün ölçümlerini de yapacak. Görevi boyunca toplam 294 adet dönüş yapacak.
13 yıl boyunca gaz devi üzerinde çalışan Spilker “Bir çeşit güzel bir resim gibi bir şey bu” dedi. “Şimdi artık Cassini’nin molekülleri için Saturn’ün bir parçası olma şansı var” diyerek sözlerine devam etti.
