Kediler ilk kez nasıl evcilleştirildi?
Evcil kedi türü, Yakın Doğu’da ve daha sonra Mısır’da iki kez evcilleştirilen vahşi kedilerin soyundan geldi.Yakın Doğu’daki çiftçiler muhtemelen 9000 yıl önce vahşi kedileri başarıyla yöneten ilk insanlardı.Sonra, birkaç bin yıl sonra, kediler antik Mısır’dan deniz ticaret yolları boyunca yayıldılar. Antarktika’da yaşam bulamamalarının sebebi ikliminin insan yaşamına bile elverişli olmayışı. Bugün, kediler Antarktika dışındaki hemen hemen tüm kıtalarda yaşıyor. Kediler ilk kez nasıl evcilleştirildi?
Bilim insanları, insanlarla kedigiller arasındaki uzun zamanlı ilişkiyi başlatanın kedilerin fareleri kovalayabilmesinden geldiğini söylüyor. Eski çağlarda farelerden yayılan bulaşıcı hastalıkların bir veba virüsüne dönüşerek binlerce insanın ölümüne yol açtığı herkesçe biliniyor. Bu sebepledir ki fareleri yakalayıp etkisiz hale getiren kediler Antik Yunan ve Mısır’da tanrı ilan edilmişlerdir.
Kediler şimdiki anlamda evin etrafında uzanan tembel yaratıklar olmamıştı. Binlerce yıldır gemi ve çiftliklerde fare yakalayıcı olarak çalışarak, tam evcilleştirilmeden koruyucu görev üstlendiler. Şimdinin bir nevi K9 köpekleri gibi…
Araştırmacılar, Viking mezarlarından, Mısırlı mumyalardan ve Taş Devri bölgelerinden gelen 200’den fazla eski kedi kalıntısından mitokondriyal DNA’yı çıkardı.
DNA kanıtları, yaklaşık 9000 yıl önce tarımın başladığı Yakın Doğu’da kedi evcilleştirme işleminin başladığını gösteriyor. Muhtemelen çiftçiler, vahşi kedileri evcilleştiren ilk insanlardı ve daha sonra onları yolculuklarında beraberinde götürüyorlardı.
Eski Mısır’da ikinci bir kedi evcilleştirilmesi dalgası yaşandı. Kedi, Roma döneminde Avrupa’ya yayılmış ve Viking döneminde pek çok şehre yayılmıştır. Mısırlı kedi DNA’sı bir Viking limanında bile bulundu, bu da kedilerin kuzey Avrupa’ya deniz ticaret yolları üzerinde taşındığını gösteriyor.
Şaşırtıcı bir şekilde, Orta Çağ’a ait olduğu düşünülen DNA kanıtları, 14. yüzyılda batıda bir kedide lekelere neden olan gen mutasyonunun olduğunu ortaya koyuyor.
Sonraki yüzlerce yılda, kediler faydacı becerilerden ziyade güzelliği nedeniyle ödüllendirildiklerinden, tabbies dünyaya yayılmıştı.
Dr Geigl, “Köpeklerin aksine, 19. yüzyılda kedilerde çok az evcilleştirme yapıldı” dedi. “Kedi en başından beri faydalıydı – özelliklerinin değiştirilmesi gerekmiyordu.”
Bugün, farklı türlerde birçok kedi cinsi var. Bambino’dan (saçsız kısa kedi) Cornish Rex’e (kıvırcık bir ceket giymiş Whippet benzeri gövde) egzotik ırklar da dahildir.
