Depremin öncü bulgularını algılayan akıllı hayvanlar
Önemli bir depremden önce alışılmadık hayvan davranışlarına sahip olduğumuz en eski referans M.Ö. 373 yılında Yunanistan’a aittir. Bildirildiğine göre, sıçanlar, yabani kuşlar, yılanlar ve kazlar, yıkıcı bir depremden birkaç gün önce evlerini terk etti ve emniyetleri için güvenli alanlara yöneldiler. Bunun pek çok kanıtı, depremden haftalar ila saniyeler önce garip davranış sergileyen hayvanlar, balıklar, kuşlar, sürüngenler ve böceklerle dolu olmasıdır. Bununla birlikte, sismik olaylardan önce tutarlı ve güvenilir davranış ve bunun nasıl işleyebileceğini açıklayan bir mekanizma oldukça ilgi çekici. Bu gizemi takip eden bilim insanlarının çoğu Çin ve Japonya’dan bizimle hayvanların deprem öncesi davranışlarını paylaşıyorlar. Üzerinde çalıştıkları ise: Depremin öncü bulgularını algılayan akıllı hayvanlar
Bir depremi, daha insanlar hissetmeden birkaç saniye önce olağan dışı hayvan davranış sebepleriyle kolayca açıklayabiliriz. İnsanlar, deprem kaynağından hızlı bir şekilde ilerleyen ve S dalgasına ulaşan daha küçük P dalgasına dikkat kesilirler. Ancak daha keskin duyuları olan birçok hayvan S dalgası gelmeden saniyeler önce P dalgasını hissedebilirler. Yaklaşan bir depremin meydana gelmeden günler veya haftalar önce algılanması olayına gelince, bu daha farklı bir hikaye.
Bir zamanlar popüler bir teori olan, San Jose Mercury haberindeki Lost Pet reklamları ile San Francisco Körfezi’ndeki deprem tarihleri arasında bir korelasyon olduğunu öne sürülmüştü. Bununla birlikte, 1988’de Kaliforniya Jeolojisi dergisinde yayınlanan bu teorinin kapsamlı bir istatistiksel analizi, böyle bir korelasyon bulunmadığı sonucuna varmıştı.
2000 yılında saygın bir bilim araştırmacısı tarafından bu konuda ABD’de bilimsel bir dergide yayınlanan bir başka makalede aşağıdaki gibi özetlenmektedir:
Makalede;
Sismik kaçış davranış modelinin gelişmesi mantıklı mıdır ve zararlı sismik olayların zaman ölçekleri üzerinde çalışan seçme baskısı karşısında böyle bir genetik sistem muhafaza edilebilir mi? Bütün hayvanlar, predatörlerden (avcılardan) kaçmak ve hayatlarını korumak için içgüdüsel olarak tepki verirler. Çok çeşitli omurgalılar, diğer olay türleri için anladığımız “erken uyarı” davranışlarını zaten ifade ediyorlar; bu nedenle, bir sismik kaçış tepkisinin zaten mevcut olan bu genetik yatkınlığından evrimleşmiş olması mümkün. Daha büyük bir S dalgası öncesi bir P dalgasını saniyeler sonra içgüdüsel bir yanıt olarak “tabii ki sıçrama” değil, ama henüz bilmediğimiz bir depremden birkaç hafta önce ortaya çıkabilecek diğer öncülerini tahmin edebilir mi? Aslında, henüz öğrenilmemiş önemli bir depremin öncülleri (yerin kaldırılması, yeraltı suyu değişiklikleri, elektriksel veya manyetik alan değişimleri gibi) varsa, aslında bazı hayvanların bu sinyalleri algılayıp, bu algıyı bir deprem geliyor gibi yaklaşıma bağlayabileceği mümkündür.
Bununla birlikte, bu konuda hala çok sayıda araştırma yapılması gerekiyor. Yazar, çeşitli çevresel uyarıların tepkileri ile karşılaştırılabilen ve ardından çeşitli potansiyel uyaranları test eden bir temel davranış kalıbının oluşturulmasını önermektedir. Elbette, bu uyarıların varlığı bir depremden önceki öncü olaylar ile ilgili olarak araştırılmalıdır, çünkü eğer bu sinyaller deprem öncesi ortamda mevcut değilse bu bağlantı durumla ilgisizdir.
